De schaduwzijde van goedkope e-commerce
Goedkoop lijkt aantrekkelijk, maar de echte prijs wordt elders betaald. De opkomst van Chinese webshops zoals Temu, Shein en AliExpress heeft het Nederlandse online winkellandschap drastisch veranderd. Met lage prijzen en een breed assortiment trekken ze veel consumenten aan. Maar achter deze koopjes schuilen serieuze nadelen voor consumenten, het milieu en de lokale economie.
De impact van Chinese platforms op Nederlandse consumenten en webshops
Uit onderzoek van Markteffect (september 2024) blijkt dat 50% van de Nederlanders weleens iets bestelt via deze platforms. De belangrijkste reden? Lage prijzen. Maar liefst 70% van de gebruikers noemt dit als doorslaggevende factor.
Nederlanders kopen vaker bij Chinese webshops
We zien al langer een stijging in online aankopen en bestedingen bij Chinese webshops door Nederlandse consumenten. Deze groei versnelt ook. Volgens Thuiswinkel.org komt 27% van alle cross-border aankopen in het derde kwartaal van 2024 van Chinese webshops, tegenover 23% in dezelfde periode vorig jaar.
Veranderend consumentengedrag
Nederlanders geven gemiddeld €41 per bestelling uit bij Chinese webshops, aanzienlijk minder dan de €101 die ze gemiddeld besteden bij Nederlandse online winkels. Terwijl het aantal online aankopen in Nederland met 3% daalde, stegen de aankopen bij buitenlandse webshops met 8%. Deze trend wijst op een verschuiving in het koopgedrag van Nederlandse consumenten, waarbij buitenlandse webshops, met name Chinese, aan populariteit winnen.
Wat kopen Nederlanders het meest?
- Kleding (52%)
- Accessoires, zoals sieraden en tassen (46%)
- Huishoudelijke artikelen (33%)
- Gadgets (29%)
- Hobby- en knutselmateriaal (26%)
- Schoenen (22%)
- Elektronica (20%)
- Speelgoed (12%)
- Make-up en verzorgingsproducten (10%)
- Sportartikelen (10%)
De keerzijde van goedkope producten
Productveiligheid
Een koopje wordt minder aantrekkelijk als het brandgevaarlijk is. Uit onderzoek van Europese markttoezichthouders blijkt dat 85% tot 95% van de geïnspecteerde producten van platforms zoals Shein, AliExpress en Temu niet voldoen aan de Europese productwetgeving. Dit varieert van speelgoed met verstikkingsgevaar tot elektronica die oververhit raakt. De Europese Commissie heeft daarom aangekondigd deze platforms verantwoordelijk te houden voor de verkoop van onveilige producten.
Milieu-impact
De massaproductie van goedkope goederen leidt tot overconsumptie en een wegwerpcultuur, wat resulteert in aanzienlijke milieuschade. Bovendien legt de verzending van miljarden pakketten een enorme druk op logistieke processen en verhoogt het de CO₂-uitstoot. In 2024 importeerde de EU maar liefst 4,6 miljard laaggeprijsde items, voornamelijk uit China.
Arbeidsomstandigheden
Om producten tegen extreem lage prijzen aan te bieden, besparen bedrijven vaak op arbeidskosten, wat resulteert in slechte arbeidsomstandigheden en lage lonen voor werknemers in productielanden. Zo werken arbeiders in Chinese fabrieken die leveren aan platforms zoals Shein regelmatig extreem lange dagen onder erbarmelijke omstandigheden om aan de hoge productie vraag te voldoen. Deze praktijken zijn in strijd met zowel de Chinese arbeidswetgeving als de eigen standaarden van het bedrijf.
Gevolgen voor de lokale (online) retail
De dominantie van deze internationale platforms zet lokale Nederlandse retailers onder druk. Winkels die bijdragen aan lokale werkgelegenheid en economie, kunnen moeilijk concurreren met de prijzen en het gemak van online giganten. Dit bedreigt niet alleen de diversiteit van het winkelaanbod, maar ook de werkgelegenheid in de retailsector. Bovendien hebben Nederlandse webshops te maken met een lichte daling in verkopen, terwijl aankopen bij Chinese webshops juist stijgen.
Voorbeelden van de impact
Mode-industrie
Shein concurreert direct met gevestigde modeketens zoals H&M en Zara, maar ook met minder bekende kleding webshops. Shein heeft de afgelopen jaren een enorme opmars gemaakt en is nu een grote uitdager van gevestigde modeketens zoals H&M en Zara in Nederland. De lage prijzen, het ruime assortiment en hun ultra-fast fashion model (collectie binnen 1 week van idee naar productie) maken het voor lokale modewinkels moeilijk om te kunnen concurreren.
Elektronica en huishoudelijke artikelen
Platforms zoals AliExpress en Temu bieden elektronica en huishoudelijke producten voor spotprijzen. Dit trekt consumenten weg bij Nederlandse elektronicawinkels, terwijl veel van deze producten niet voldoen aan de veiligheidseisen, waar Nederlandse verkopers wel aan moeten voldoen. Volgens onderzoek worden er miljoenen gevaarlijke producten verkocht op webshops zoals Temu, die een gevaar vormen voor consumenten.
De rol van de consument
Als consument heb je meer invloed dan je denkt. Door bewuste keuzes te maken, kun je bijdragen aan een gezondere economie en een duurzamere wereld.
- Kies voor kwaliteit boven kwantiteit.
- Steun lokale retailers en ondernemers.
- Denk na over de impact van jouw aankopen op mens en milieu.
Wat kun jij doen?
Goedkoop wint het vaak van bewust, maar wat is de échte prijs? De verleiding van lage prijzen en eindeloze keuze is groot, maar achter elke koop schuilt een verhaal. Van gevaarlijke producten en milieuvervuiling tot schrijnende arbeidsomstandigheden, de schaduwzijde van goedkope e-commerce raakt ons allemaal.
Door bewuster te kiezen en vaker lokale retailers te steunen, dragen we bij aan een gezondere economie en een duurzamere toekomst. We hebben meer invloed dan we denken: elke aankoop is een stem voor het soort wereld waarin we willen leven. Goedkoop lijkt misschien slim, maar goedkoop blijkt vaak duurkoop.
De vraag is: wat voor toekomst willen we? De keuze ligt in jouw winkelmandje.
Kijktip!
Buy Now! The Shopping Conspiracy
Deze Netflix-documentaire geeft inzicht in de manipulatieve marketingpraktijken achter onze koopcultuur. Experts onthullen hoe bedrijven ons aankoopgedrag beïnvloeden en welke impact dit heeft op het milieu. Een must-watch voor wie bewustere keuzes wil maken.